Skip to main content
Gerestaureerde Wellenshoeve

Wellenshoeve Lummen

Building details

Constructie periode

19e eeuw

Regio

Kempen

Afkomstig van

Lummen

Kwam naar Bokrijk in

1952

Restauratie info

Gerestaureerd, mei - oktober 2019

Gebouw type

Historisch gebouw

Huidige invulling

Expo

Historisch ingericht

Intro

De 19e-eeuwse Wellenshoeve uit Lummen is een typische Kempische langgevelhoeve. Ze is vernoemd naar Charles Wellens, een van de bezielers van Bokrijk die verantwoordelijk was voor de reconstructie van de hoeve in 1953. In het woonhuis tref je een historische inrichting aan. Deze neemt je terug naar het jaar 1871, wanneer Jan Engelen samen met het gezin van zijn zoon de hoeve bewoonde. In de potstal doet een film het verhaal van Charles Wellens uit de doeken. De hedendaagse expo in de schuur staat in het teken van vakmanschap in Bokrijk. Een cahier over het gebouw is verkrijgbaar in de museumshop van Bokrijk.

Foto's van het gebouw

[placeholder]

Het gebouw en zijn geschiedenis

In 1952 schonk het gemeentebestuur van Lummen de Engelenhoeve aan het Openluchtmuseum. De heropbouw in Bokrijk werd uitgevoerd onder het toeziend oog van kunstschilder Charles Wellens (1889-1959), een van de medeoprichters van het museum. Het gebouw werd herdoopt tot Wellenshoeve, als eerbetoon aan de schilder. Deze langgevelhoeve was het allereerste gebouw dat in 1953 werd heropgebouwd in het prille Openluchtmuseum, dat toen nog niet geopend was voor het publiek. Het museum dankt aan Wellens niet enkel dit gebouw. Via een legaat liet de schilder een fraaie collectie houtskooltekeningen aan Bokrijk na, alsook objecten als meubilair, decoratie en huisraad die de cultuur van het alledaagse leven visualiseren in het Openluchtmuseum.

De constructie bestaat uit houten stijl- en regelwerk, opgevuld met vlechtwerk en leem. Het gebouw is afgedekt met een rieten dak. Boven de toegangsdeur prijkt het jaar 1777. Toch dateert deze typische Kempense boerderij wellicht uit het midden van de 19e eeuw. De langgevelhoeve bevat een schuur met varkenshok, een potstal en een woongedeelte met twee kamers. Aan de voorgevel hangt een hondenrad dat de boterkarn in het huis aandrijft. Het ruime bakhuis komt van hetzelfde erf als de hoeve. Hier is een bijenhal en wagenschob bij aangebouwd. Op het erf bevinden zich verder een hondenhok, een bornput en een kapelletje.

Bewoners

De eerste hoeve in Bokrijk

De Wellenshoeve verhuisde als eerste gebouw naar Bokrijk. De hoeve had voor Charles Wellens, die de overbrenging coördineerde, een grote persoonlijke waarde. Hij kende de hoeve uit zijn jeugd. Oude foto’s en plannen tonen dat de hoeve niet identiek is heropgebouwd in Bokrijk. Er vonden bij de reconstructie heel wat veranderingen plaats. Wellens wilde vooral een mooie hoeve creëren!

Een schilderachtig Openluchtmuseum

Kunstschilder Charles Wellens was een van de grote bezielers van het Openluchtmuseum Bokrijk. Hij zag het domein als een verzameling van pittoreske hoeves uit de Kempen. De opstelling moest kunstenaars inspireren en wandelaars laten genieten van de sfeer van de Kempen van weleer. In de Wellenshoeve wilde Wellens aanvankelijk een schildersatelier oprichten. Hij voegde daarom pittoreske elementen toe aan de hoeve, zoals het hondenrad en de dakkapellen. Ook de plaats van de hoeve koos hij uit vanwege het schilderachtige decor, onder een oude eik. De originele hoeve paste er alleen wanneer ze in spiegelbeeld stond en werd dus omgekeerd heropgebouwd!

Een bedreigd landschap

Met zijn schilderijen wilde Charles Wellens het romantische landschap van de Kempen vastleggen. Dat landschap was in de eerste helft van de 20e eeuw aan het verdwijnen door het toedoen van de industrialisering. In Bokrijk zou een stukje van dat landschap bewaard blijven. Boerderijen en bedrijfsgebouwen die op het punt stonden voor altijd te verdwijnen, kregen onder Wellens’ opvolger, conservator Jozef Weyns, een tweede leven.

DE RESTAURATIE

De restauratie vangt in mei 2019 aan en gaat met rasse schreden vooruit. Dat heeft grotendeels te maken met het feit dat dit historisch gebouw wegens stabiliteitsproblemen een grote restauratiebeurt kreeg in 2002. Anno 2019 spreken we dus eerder van een onderhoudsrestauratie.

Mei - juni 2019

De leem wordt niet volledig afgehaald, enkel plaatselijk waar er houtherstellingen in het vakwerk nodig zijn. Het schrijnwerk wordt ook aangepakt, waarbij de oude, nog goede stukken behouden blijven en nieuwe inzetstukken worden gemonteerd. Daarna wordt het schrijnwerk geschilderd. In het schuurgedeelte komt een nieuwe stamplemen vloer. Het rieten dak wordt vernieuwd en afgewerkt met donderplantjes op de nok. Het hondenrad met boterkarn heeft maar een minimale ingreep nodig en is hierna terug functioneel.

September - oktober 2019

De ramen, zowel de houten kozijnen als het glas, worden vervangen. De bijkamer krijgt een bevloering van aangestampte leem. De schapraai (de houten voorraadkast achter de deur) krijgt een glazen wand waarachter objecten kunnen worden tentoongesteld. Het valveken (de draaiboom om het erf af te sluiten) wordt gedeeltelijk vernieuwd. Voor de draaiboom wordt de expertise van de eigen Bokrijk-schrijnwerkers aangewend. Ze kiezen hiervoor een boom uit Bokrijk. De werknemers van de aannemer maken van dit moment gebruik om hun kennis over het maken van draaibomen bij te schaven. Een mooie wisselwerking! Het gebouw wordt opnieuwwit gekalkt. De Wellenshoeve wordt opgeleverd op 30 oktober 2019.

Community

De communitywerking tussen Bokrijk en herkomstgemeente Lummen gaat van start in april 2019. Naar aanleiding van de 130e verjaardag van Charles Wellens wordt op 30 april zijn borstbeeld ingehuldigd in Lummen. Vijf maanden later opent een tentoonstelling in de gemeente met houtskooltekeningen van Charles Wellens uit de collectie van het Openluchtmuseum. De toon is gezet. Bokrijk gaat met de gemeente Lummen, het Genootschap Charles Wellens en iedereen die zich betrokken voelt bij het erfgoed een duurzame samenwerking aan. Een mooi resultaat van dit communitytraject is het cahier 'De Wellenshoeve uit Lummen. De Kempen in beeld gebracht' dat verscheen in september 2021 en te koop aangeboden wordt in de museumshop van Bokrijk.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief